Polskie budownictwo zmienia swoje oblicze. Firmy budowlane i deweloperskie coraz częściej poszukują pracowników umysłowych, a nie tylko fizycznych. Rośnie odsetek specjalistów odpowiedzialnych za nadzór nad procesem inwestycyjnym oraz tzw. funkcje wsparcia, czyli np. IT, HR, finanse, prawo czy komunikację z mediami.
Branża chętnie zatrudnia osoby z wykształceniem inżynieryjnym, ale też absolwentów zarządzania, psychologii czy ekonomii. Przykładowo, w Skanska - największej firmie budowlano-deweloperskiej w kraju - managerowie nadzorujący inwestycje i specjaliści pracujący w biurach stanowią już ponad 60% wszystkich zatrudnionych. To zmiana wynikająca z rosnącej złożoności i interdyscyplinarności projektów budowlanych. Na polskie place budowy wkraczają nowe technologie i energooszczędne rozwiązania, które wymagają nieco innych kompetencji niż jeszcze 10 lat temu.
Według raportu Global Construction 2030[1], branża budowlana ma być jedną z kluczowych dla rozwoju globalnej ekonomii do 2025 r. Dziś budownictwo jest jednym z najbardziej innowacyjnych i interdyscyplinarnych segmentów gospodarki na świecie. Branża w ostatnich latach stała się liderem w testowaniu dronów, robotów, technologii mobilnych i inteligentnych materiałów. To również rynek, który z uwagi na globalne wyzwania środowiskowe inwestuje coraz więcej środków w nowoczesne rozwiązania energooszczędne, które mogą pomóc zmniejszyć negatywny wpływ człowieka na środowisko i budować w sposób zrównoważony. Według U.S. Green Building Council (USGBC) – w 2005 r. jedynie 2% wszystkich budynków (poza mieszkaniowymi) było klasyfikowanych jako zrównoważone. Do 2012 r. odsetek ten wzrósł do 41%, a dziś według szacunków może stanowić nawet 50%[2]. Przeobrażenia, jakie zachodzą w „budowlance”, przekładają się na zmiany w środowisku pracy i strukturze zatrudnienia w firmach budowlanych i deweloperskich. Coraz liczniejszą grupę stanowią dziś pracownicy umysłowi, czyli specjaliści odpowiedzialni za nadzór i wspieranie realizacji projektu. Ich zadaniem jest dostarczanie zespołom na budowie wszystkich narzędzi, które pozwolą sprawnie, bezpiecznie i na czas zrealizować inwestycję – biurową, mieszkaniową, drogową, kolejową czy hydroinżynieryjną.
W całym kraju Skanska zatrudnia około 8 tysięcy osób, z czego ponad 4,5 tysiąca stanowią pracownicy nadzoru. W grupie tej są m.in. inżynierowie budowy i projektu, kierownicy budowy, kierownicy robót czy majstrowie. Na stanowiska nadzorcze na budowie Skanska rekrutuje zarówno osoby z dłuższym stażem, jak i młodych inżynierów tuż po studiach. Rokrocznie zatrudnienie w firmie znajduje kilkuset takich specjalistów.
Interdyscyplinarność przez duże „I”
Wśród najbardziej pożądanych kompetencji w branży nadal na pierwszym miejscu wymienia się tzw. STEM (science, technology, engineering, mathematics), czyli umiejętności techniczne, które są kluczowe dla wszystkich stanowisk związanych z nadzorem na budowie, np. kierownik budowy, kierownik robót czy inżynier projektu. Coraz częściej jednak firmy z branży poszukują specjalistów z wykształceniem interdyscyplinarnym.
- Dziś w Skanska zatrudniamy około 160 Menedżerów Projektów, którzy koordynują działania na wszystkich etapach inwestycji: od marketingu i oferowania, przez nadzór nad wykonawstwem, zarządzanie zespołem, po obsługę pogwarancyjną i zarządzanie finansami. Menedżerowie Projektów w Skanska odpowiadają nie tylko za nadzór nad realizacją kontraktów, ale także za rozwój biznesu na lokalnych rynkach. Wachlarz zadań na tym stanowisku można porównać do odpowiedzialności dyrektora zarządzającego małym przedsiębiorstwem. To wyjątkowe i dość innowacyjne podejście w branży - zauważa Katarzyna Skorupka-Podziewska, Dyrektor ds. zarządzania zasobami ludzkimi, Skanska S.A.
Coraz większą grupę pracowników stanowią też absolwenci administracji, informatyki, filologii czy psychologii – kierunków, które do tej pory nie zawsze kojarzyły się z pracą na budowie.
- Około 550 osób zatrudnionych w Skanska na polskim rynku to pracownicy tzw. funkcji wsparcia, czyli eksperci, którzy na co dzień pracują w takich obszarach jak prawo, finanse, HR, komunikacja, controlling, administracja, zaopatrzenie czy BHP, wspierając realizację projektów budowlanych. Dzięki temu pracownicy na placach budowy mogą, przy wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi, pracować efektywniej i bezpieczniej - mówi Katarzyna Skorupka-Podziewska.
- Taka zróżnicowana pod względem profilu pracownika struktura zatrudnienia przekłada się na nasz styl pracy i wpływa na jakość rozwiązań, które możemy zaoferować klientom. Na przykład przygotowując się do startu deweloperskich projektów mieszkaniowych organizujemy tzw. magle kreatywne, do których zapraszamy pracowników z różnym doświadczeniem. Uwzględniamy wiele punktów widzenia i wypracowujemy lepsze pomysły, niż gdybyśmy pracowali w obrębie tylko swoich specjalizacji – dodaje Katarzyna Skorupka-Podziewska.
W branży pojawiają się też inne nowe stanowiska, np. asesorzy ds. zrównoważonego rozwoju, ekolodzy czy piloci dronów (bezzałogowych statków powietrznych).
Nowe kompetencje na innowacyjnym placu budowy
Na wszystkich stanowiskach związanych z nadzorem i koordynowaniem prac na placach budowy są wykorzystywane nowoczesne narzędzia technologiczne. Coraz częściej na placu budowy spotkamy np. pilota drona wykonującego tzw. obloty nad inwestycją, pomagające określić m.in. postęp prac. Jakościową zmianą na placach budowy jest też technologia BIM. Szacuje się, że BIM pozwala na osiągnięcie oszczędności rzędu 5-20%, dzięki m.in. eliminacji możliwych błędów na etapie projektowym (np. usunięcia kolizji instalacyjnych), skróceniu czasu pracy i zapewnieniu większego bezpieczeństwa pracownikom. Dodatkowo, dzięki aplikacjom mobilnym, wszyscy pracownicy mogą mieć dostęp do elektronicznej dokumentacji w każdym miejscu i czasie. Od niedawna na polskich placach budowy wykorzystuje się też skaning laserowy, który może służyć do inwentaryzacji architektonicznej, wizualizacji 3D miast i budynków, czy nawet wirtualnych wycieczek i pomiarów nawierzchni drogowych.
- Nowoczesne technologie zmieniły całkowicie środowisko pracy inżynierów na budowie. Aby ze wszystkich tych rozwiązań mogli oni efektywnie korzystać, organizujemy regularne szkolenia dla naszych pracowników - wyjaśnia Aleksander Szerner, Menedżer Wsparcia Technicznego, Skanska S.A.
Drugą rewolucyjną zmianą, która zaczyna być widoczna na polskich placach budowy, jest podejście do środowiska naturalnego. Popyt na zielone budownictwo jest szczególnie widoczny w segmencie biurowym. Według badania przeprowadzonego przez Skanska i JLL pod patronatem ABSL[3], 64% respondentów z sektora usług dla biznesu wyraża chęć podpisania tzw. zielonej umowy najmu, zawierającej informację na temat właściwego użytkowania wynajętej powierzchni, segregacji śmieci, wyboru operatora czy odpowiedniej utylizacji odpadów. Skanska Property Poland proponuje zielone szkolenia, podczas których najemcy uczą się, jak optymalnie wykorzystać zrównoważone rozwiązania zastosowane w budynku. Eko rozwiązania w budynkach biurowych, ale i mieszkalnych wymagają zatrudniania określonych specjalistów. Na przykład, do realizowanej przez Skanska w Warszawie budowy Osiedla Mickiewicza został zaangażowany ekolog, który czuwa nad ochroną fauny i flory podczas budowy, a także asesor ds. BREEAM, który weryfikuje m.in. czy materiały użyte do budowy osiedla posiadają odpowiednie atesty. Osoby z wykształceniem w zakresie ochrony środowiska naturalnego czy biochemii współpracują również przy opracowywaniu innowacyjnych materiałów budowlanych. W 2015 r. Skanska S.A. wykorzystywała przy budowie dróg mieszkankę pochodzącą z recyklingu materiału pozyskanego z rozbiórki istniejącej drogi i wybudowała unikalną w skali kraju kładkę z żywicy termoutwardzalnej, której elementy nie ulegają korozji biologicznej ani chemicznej, są odporne na wilgoć, promieniowanie UV oraz temperaturę.
[1] Raport Global Construction 2030. A global forecast for the construction industry to 2030, GCP Global, Ofxord Economics, ENR, PwC, wrzesień 2015, źródło: https://www.pwc.se/sv/entreprenad/assets/global-construction-2030.pdf
[2] Dane U.S. Green Building Council (USGBC), dane dotyczące USA, 2015, źródło: www.forconstructionpros.com/article/12135751/going-green-is-easier-than-ever-in-todays-building-and-construction-industry
[3] Źródło: Skanska, JLL, ABSL: BPO i Centra Usług Wspólnych: Menedżerowie firm zabierają głos w sprawie nieruchomości biurowych, 2015.